Ofensywa styczniowa 1945 r. sprawiła, że w miejsce wycofujących się, rozbitych i uciekających w panice wojsk niemieckich pojawiły się na Pomorzu Zachodnim setki tysięcy żołnierzy radzieckich. Prócz formacji Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej uczestniczącej w bezpośrednichdziałaniach frontowych (tzw. armii czynnej – diejstwujuszczej armii) 1, zgodnie z radziecką doktryną wojskową i polityką imperialną Moskwy, na zajmowane tereny przybywały niezwłocznie jednostki wojsk wewnętrznych NKWD 2, których oficjalnym zadaniem było zabezpieczenie tyłów armii czynnej. W praktyce oznaczało to zwalczanie wszelkich rzeczywistych i domniemanych „wrogich elementów”. Lista osób, środowisk i organizacji, które znalazły się w kręgu zainteresowań wojsk NKWD była bardzo długa i systematycznie rozszerzana.
Jan Macholak, Działania operacyjne jednostek 63 dywizji NKWD na Pomorzu Zachodnim w pierwszych miesiącach 1945 roku
Załącznik - Tabela
w: Studia archiwalne - historyczne - politologiczne. Księga Pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Kazimierzowi Kozłowskiemu, pod red. A. Czubińskiego, J. Macholaka, Szczecin 2003, s. 267-296