Na mocy decyzji papieskich z dnia 28 czerwca br. powołane zostały dwie nowe diecezje: szczecińsko-kamieńska i koszalińsko-kołobrzeska. Ich istnienie, jak również mianowanie przez papieża ordynariuszy tych diecezji w znaczeniu prawnym, jest faktem nieodwracalnym.

Diecezje te, jak również ich ordynariusze, zostali powołani bez zgody władz państwowych. W odpowiedzi na wniosek episkopatu i Watykanu podkreśliliśmy, że władze państwowe zajmą stanowisko wobec propozycji ustanowienia nowych diecezji po dostosowaniu granic istniejących diecezji do granic państwowych. Mimo tego zastrzeżenia władz państwowych, uczyniono to jednocześnie.

 

Aczkolwiek istniejący stan w sposób wyraźny narusza Dekret z dnia 31 grudnia 1956 r. o obsadzaniu stanowisk kościelnych, powstały fakty, których zmienić nie jesteśmy w stanie. Dotychczasowe nasze stanowisko wobec wytworzonej sytuacji sprowadzało się do:

  1. Przemilczenia w prasie faktu ustanowienia przez Watykan nowych diecezji. Nie wyrażaliśmy publicznie negatywnego ani pozytywnego stosunku w tej sprawie. Jedynie rzecznik rządowy w sposób ogólny wyraził zadowolenie z faktu dostosowania granic diecezji do granic państwowych.
  2. W kontaktach z przedstawicielami episkopatu jednocześnie podkreślono, że sposób ustanowienia nowych diecezji stanowi naruszenie obowiązującego prawa w tej dziedzinie. Takie stanowisko przekazano także droga nieoficjalną Watykanowi.

Sposób powołania nowych diecezji, jak i reakcja na to ze strony władz wywołała wśród hierarchii kościelnej zakłopotanie oraz sprzeczne komentarze i oceny. Usiłuje się różnymi sposobami szukać pojednania z władzami i znalezienie zrozumienia dla tych decyzji.

Lojalną postawę wobec władz państwowych i lokalnych demonstrują nowo mianowani ordynariusze diecezji, biskupi [Jerzy] Stroba i [Ignacy] Jeż. Wynika to zarówno z dawnej ich lojalności, jak również z faktu, że chcą oni zorganizować instytucje kościelne w nowych diecezjach. Dotychczas pracują oni w warunkach prowizorycznych.

W dniach 8 i 22 października br. odbędą się ingresy nowo mianowanych ordynariuszy diecezji, dlatego też pilną sprawą jest zajęcie oficjalnego stanowiska wobec powołanych diecezji.

W związku z powyższym Wydział Administracyjny KC PZPR proponuje:

1. Przyjęcie przez wicepremiera tow. Józefa Tejchmę sekretarza episkopatu biskupa [Bronisława] Dąbrowskiego. Po przekazaniu mu w toku rozmowy krytycznej oceny faktu powołania nowych diecezji i mianowania ordynariuszy bez uzyskania odpowiedniej zgody władz państwowych, oświadczyć, że władze państwowe przyjmują do wiadomości utworzenie nowych diecezji.

2. Wyrażenie zgody na przyjęcie przez przewodniczącego PWRN i PMRN w Koszalinie i Szczecinie nowych ordynariuszy, o co zabiegają od dłuższego już czasu.

3. W związku z zaproszeniem przewodniczącego PWRN i PMRN w Szczecinie na uroczystość ingresu, wysłać na tę uroczystość kierownika Wydziału do spraw Wyznań PWRN. W podobny sposób ustosunkować się do prośby bpa Jeża – ordynariusza diecezji Koszalińsko-kołobrzeskiej.

1972 październik 5, Warszawa. Notatka Wydziału Administracyjnego KC PZPR w sprawie stanowiska władz wobec utworzenia i obsady diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej i szczecińsko-kamieńskiej
w: Narodziny diecezji szczecińsko-kamieńskiej i koszalińsko-kołobrzeskiej (1945-1975), Źródła do dziejów Pomorza Zachodniego, tom XIV. Wstęp, wybór i opracowanie K. Kozłowski, Szczecin 2007, s. 136-137