Dzięki wsparciu konsorcjum – Sieć Ziem Zachodnich i Północnych, Muzeum Narodowe w Szczecinie – Centrum Dialogu Przełomy zorganizowało 7 i 11 października 2019 lekcje historii na terenie byłej niemieckiej fabryki benzyny syntetycznej pod Policami. Uczestnikami zajęć byli uczniowie Zespołu Szkół nr 6 im. Mikołaja Reja w Szczecinie oraz XIV Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Dwujęzycznymi w Szczecinie.
Nazistowska fabryka benzyny syntetycznej Hydrierwerke Politz AG istniała w latach 1938–1945. Produkowano tu benzynę lotniczą, głównie na potrzeby Luftwaffe. Zakłady zajmowały łączną powierzchnię 200 hektarów, a do obsługi ogromnego kompleksu zatrudniano robotników cywilnych, pracowników przymusowych, jeńców wojennych oraz więźniów obozu koncentracyjnego. Kwaterowano ich w obozach wokół Hydrierwerke. Ocenia się, że w czasie drugiej wojny światowej z powodu głodu, chorób, wycieńczenia pracą oraz w wyniku okrucieństwa oprawców na terenie Polic zginęło około 13 tysięcy ludzi, głównie Polaków. Fabryka do końca wojny była wielokrotnie bombardowana przez lotnictwo alianckie. W kwietniu 1945 r. do zrujnowanego alianckimi nalotami zakładu weszli Rosjanie, którzy do września 1946 r. demontowali obiekt. W latach 60. i 70. ubiegłego wieku utworzono obiekty wojskowe: składnice paliw oraz zakłady remontowo-budowlane. Od 2002 r. ruinami fabryki benzyny syntetycznej opiekuje się Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Polickiej „SKARB”. Oprowadzający po obiekcie przewodnicy – wolontariusze, nawiązując do 80. rocznicy wybuchu drugiej wojny światowej, zwrócili uwagę na ogromny rozmiar obiektu oraz bardzo ciężkie warunki pracy i wysoką śmiertelność, zwłaszcza wśród więźniów. W siedzibie stowarzyszenia, poniemieckim schronie przeciwlotniczym, gdzie mieści się Muzeum Historyczne „Skarb”, uczniowie poznali historię fabryki, obejrzeli eksponaty związane z jej funkcjonowaniem. W całkowitej ciszy i skupieniu wysłuchali historii o więźniach, robotnikach, pracownikach przymusowych, którym naziści nie odebrali człowieczeństwa.
Warto wspomnieć, że tzw. Stara Fabryka od roku 2008 jest miejscem bytowania kilku gatunków nietoperzy, dlatego utworzono tam obszar Natura 2000– Police kanały. Dawna niemiecka fabryka benzyny syntetycznej dziś jest terenem ogólnodostępnym, miejscem chętnie odwiedzanym nie tylko przez wycieczki szkolne, ale także przez rodziny byłych pracowników, robotników przymusowych i więźniów. Dzięki determinacji i pasji miłośników ziemi polickiej wytyczono ścieżkę edukacyjną, utworzono stowarzyszenie oraz otwarto muzeum, aby ocalić od zapomnienia historię obiektu i ludzi ocalonych, a także tych, którzy wojny nie przeżyli.
oprac. Ewa Sobota